Χρόνος ανάγνωσης: 3 λεπτά
Στο παλιό εγχειρίδιο «The Mafia Manager» υπήρχε ένα ρητό που λέει πως, αν καθίσεις σε ένα τραπέζι με έξι-επτά ανθρώπους και δεν εντοπίσεις αμέσως ποιος είναι το κορόιδο, τότε το κορόιδο είσαι εσύ.
Αυτή η φράση περιγράφει με ανατριχιαστική ακρίβεια τη σημερινή θέση της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία.
Έχουμε ήδη καθίσει στο τραπέζι, κοιτάμε γύρω μας, δεν βλέπουμε το κορόιδο και κάνουμε πως δεν το αναγνωρίζουμε — γιατί, κατά βάθος, ξέρουμε ποιο είναι. Και δεν θέλουμε να το παραδεχθούμε.
Η χώρα προσπαθεί να πείσει τον εαυτό της ότι έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων, ότι «ορίζει τους όρους του διαλόγου» και ότι ενεργεί ως ο ψύχραιμος παίκτης που ελέγχει το παιχνίδι. Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική: η Ελλάδα σέρνεται σε μια διαδικασία που δεν καθορίζει, σε ένα πλαίσιο που άλλοι έχουν φτιάξει, με μια διπλωματία που δεν πείθει κανέναν — ούτε εντός ούτε εκτός.
Η περίφημη πενταμερής διάσκεψη για τη Μεσόγειο παρουσιάστηκε ως «ελληνική πρωτοβουλία». Μια επίδειξη δήθεν διπλωματικής ευφυΐας. Κι όμως, οι αντιδράσεις στις ξένες πρεσβείες της Αθήνας ήταν μειδίαμα και ειρωνεία. Όσο ξεκαθαρίζει το τοπίο, τόσο φαίνεται ότι το τραπέζι αυτό δεν στήθηκε από εμάς.
Οι συμμετέχοντες πληθαίνουν – πέρα από την Ελλάδα, την Τουρκία, την Κύπρο, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, εμφανίζονται τώρα οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιταλία, και πιθανότατα το Ισραήλ. Στην ουσία, όλοι τους απέναντι σε εμάς. Και χωρίς το Δίκαιο της Θάλασσας ως νομικό έρεισμα, αφού αρκετοί από τους συνομιλητές μας δεν το αναγνωρίζουν καν.
Για να καλυφθεί αυτό το διπλωματικό κενό, κατασκευάζεται ένα λεξιλόγιο εντυπώσεων: «συναλλακτικός ρεαλισμός», «υγιής πατριωτισμός», «διπλωματία των διασυνδέσεων». Έννοιες που υποτίθεται ότι δείχνουν ωριμότητα, αλλά στην πραγματικότητα συγκαλύπτουν τη διολίσθηση σε μια πολιτική υποτέλειας.
Με αυτή τη λογική, όπως εύστοχα ειπώθηκε, «παντρεύουμε τα συμφέροντα όλων των άλλων για να εξυπηρετήσουμε το δικό μας». Έτσι μας οδήγησε ο Βενιζέλος στην καταστροφή της Μικράς Ασίας, υπηρετώντας το βρετανικό συμφέρον για να προωθήσει –υποτίθεται– το ελληνικό. Σήμερα, η ίδια ψευδαίσθηση επανέρχεται: ότι μέσα από τους συμβιβασμούς των ισχυρών, εμείς θα αποκομίσουμε οφέλη.
Πίσω από τον “ρεαλισμό” αυτόν κρύβεται ένας εντατικός, αδιαφανής διάλογος με την Τουρκία. Από τον Νοέμβριο, Αθήνα και Άγκυρα συζητούν σε επίπεδο τεχνικών ομάδων, υπουργείων και υπηρεσιών, πολύ πέρα από όσα δημοσίως παραδέχεται το Υπουργείο Εξωτερικών.
Χαρακτηριστική είναι η μυστική συμφωνία που φέρεται να έκανε ο κ. Γεραπετρίτης με τον κ. Φιντάν για την αποχώρηση του ιταλικού ερευνητικού σκάφους από την Κάσο – γεγονός που σηματοδοτεί de facto αποδοχή τουρκικών απαιτήσεων.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του υπουργού ότι «ζητήματα κυριαρχίας δεν τίθενται», ο διάλογος περιλαμβάνει ακριβώς αυτά. Για να καθοριστούν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, πρέπει πρώτα να υπάρξει συμφωνία για τα χωρικά ύδατα – δηλαδή για το πού αρχίζει και πού τελειώνει η κυριαρχία. Η Άγκυρα θέτει ζήτημα γκρίζων ζωνών, και η Αθήνα περιορίζεται σε ρόλο άμυνας.
Το σκηνικό της επικείμενης διάσκεψης, επομένως, είναι προδιαγεγραμμένο. Θα καθίσουμε σε ένα τραπέζι με κράτη που θεωρούν το Δίκαιο της Θάλασσας «ευέλικτη ερμηνεία» και με συμμάχους που, όταν κρίθηκε η ελληνικότητα των Ιμίων, απέκρυψαν αποδεικτικά έγγραφα ή έμειναν ουδέτεροι.
Οι Ιταλοί, οι ίδιοι που σήμερα συνδιαλέγονται με την Τουρκία για ενεργειακές συμφωνίες, είχαν τότε αποκρύψει κρίσιμο υλικό. Οι ΗΠΑ, πιστές στην πολιτική των ίσων αποστάσεων, «ένιψαν τας χείρας τους».
Στο τέλος, όπως πάντα, η αποτυχία θα παρουσιαστεί ως επιτυχία. Θα μιλήσουν για «ιστορική συμφωνία», για «αναβαθμισμένο ρόλο της Ελλάδας», για «νέα εποχή στα ελληνοτουρκικά». Και η ήττα θα ντυθεί με τα χρώματα της «διπλωματικής ωριμότητας».
Ωστόσο, οι επιπτώσεις δεν θα είναι μόνο διπλωματικές. Μια τέτοια συμφωνία –που θα συνιστά παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων– μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πολιτικά, ως αφορμή για πρόωρες εκλογές.
Η πόλωση ήδη χτίζεται, η κοινωνία διχάζεται ανάμεσα σε «ρεαλιστές» και «εθνικιστές», και το Μαξίμου γνωρίζει ότι μια τεχνητή εθνική κρίση μπορεί να λειτουργήσει ως πολιτικό αποκούμπι απέναντι στην ακρίβεια, τη διαφθορά και τη φθορά της εξουσίας.
Το ενδεχόμενο να θελήσουν ορισμένοι να καταστήσουν τον ελληνικό λαό συνένοχο μιας μεγάλης εθνικής υποχώρησης δεν είναι απίθανο. Το έχουμε ξαναδεί στην ιστορία: η ήττα βαφτίζεται «επιτυχία» και η απώλεια κυριαρχίας «αναβάθμιση».
Αν τεθεί μπροστά μας ένα τέτοιο δίλημμα –αν επιχειρήσουν να σκεπάσουν την υποχώρηση με τη δικαιολογία του “ρεαλισμού”–, τότε δεν πρέπει να πιαστούμε κορόιδα.
#ΕΛΛΑΔΑ #ΔΙΑΣΚΕΨΗ #ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ #ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ #ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ #ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ #ΣΥΝΤΑΓΜΑ #ΚΟΣΜΟΣ #
